Δευτέρα 29 Απριλίου 2013

Απ' το ημερολόγιο ενός προσκυνητή - Γ' (Το όνειρο)

Το νυμφώνα Σου βλέπω
Σωτήρ μου κεκοσμημένον
και ένδυμα ουκ έχω 
ίνα εισέλθω εν αυτώ...
Είχα, λέει, μόλις πεθάνει κι ανέβαινα στον Παράδεισο.
Ο συνονόματός μου Αρχάγγελος με κράταγε απ' το χέρι και με πάγαινε σε μια αίθουσα μεγάλη και λαμπρή.
Σπρώχνω λίγο την πόρτα και τι να δω.
Πρώτο τραπέζι πίστα η αφρόκρεμα των αγίων: Γεώργιοι, Δημήτριοι, Φανούρηδες, Παρασκευές, Βαρβάρες, Κατερίνες...
"Α πα πα", λέω, "τι γυρεύω γω δω μέσα".
Ο Μιχαλάκης μ' έσπρωχνε να μπω, εγώ στήλωσα τα πόδια, τελικά επικράτησα...
"Μη με πολυζορίζεις", του λέω, "μ' αυτό το χάλι και τη λασπουριά που 'χω πάνω μου, ντρέπομαι να μπω. Άσε με δω, να τους βλέπω απ' τη χαραμάδα".
Μόλις το πα, εξαφανίζεται ο αρχάγγελος.
Κοιτάω παραμέσα και βλέπω ένα άλλο μεγάλο τραπέζι.
Εκεί ήταν μαζεμένα όλα τα ρεμάλια και τα αποβράσματα του κόσμου: ο αρχιλήσταρχος ο Μωυσής ο Αιθίοπας, η Μαρία η Αιγυπτία, ο τελώνης ο Ζακχαίος, ο Άσωτος υιός, ο ληστής που σταυρώθηκε δίπλα στο Χριστό, η πόρνη που του άλειψε τα πόδια, και χίλια δυο άλλα "μπουμπούκια".
Κι όλοι αυτοί μου 'καναν νοήματα να μπω.
Κει π' άρχιζα να ξεθαρρεύω και λύθηκαν κάπως τα πόδια μου φύσηξε η αύρα της θάλασσας, βρόντηξε το παραθυρόφυλλο και ξύπνησα.
Το λυχναράκι έκαιγε ακόμη και τα μάτια μου καρφώθηκαν στον απέναντι τοίχο.
Εκεί ήταν κάποιο καδράκι με κεντημένο ένα ρητό:
"Δεινόν η ραθυμία
Μεγάλη η μετάνοια"
Μυστήρια πράγματα...
Τέσσερις μέρες είμαι σε τούτο το δωματιάκι κι αυτό το καδράκι πρώτη φορά το βλέπω...

Παρασκευή 26 Απριλίου 2013

Η "λατρεία του Πάθους"...

Ο Τερτυλλιανός είχε πει το απίστευτο: "Πιστεύω γιατί είναι παράλογο"!
Ο Δανός φιλόσοφος και θεολόγος Κίρκεγκορ όρισε την πίστη ως "άλμα στο παράλογο".
Κι ο Πασκάλ είχε πει πως "Ο πόνος είναι η φυσική κατάσταση του Χριστιανού".
Δεν ξέρω αν όλ' αυτά τιμούν τον Χριστιανισμό, αλλά αξίζει ν' ασχοληθούμε λίγο περισσότερο με το θέμα "πόνος", μια και κοντεύει να μετατρέψει το Χριστιανισμό σε σκέτο μαζοχισμό...
Ο Πλάτωνας στο Φαίδωνα ορίζει τη φιλοσοφία ως "μελέτη θανάτου", με την έννοια του ελέγχου των επιθυμιών και της απάρνησης των σωματικών απολαύσεων.
Αν η ψυχή απαλλαγεί απ' το κάθε τι υλικό, δηλαδή φθαρτό, απαλλάσσεται κι απ' την τυραννία του θανάτου.
Αλλά ο Πλάτωνας δεν φθάνει μέχρι του σημείου να μιλήσει για "λυτρωτική δύναμη του πόνου", για "χαρά του πόνου", για την "δια του πόνου και πάθους ταπείνωση", για "πόνο που κατεργάζεται τη σωτηρία μας" κλπ
Ο Ντοστογιέφσκι μπορεί να είναι σπουδαίος συγγραφέας, αλλά σίγουρα το κοσμοείδωλό του δεν είναι ισορροπημένο.
Η ασκητική εσωτερικότητα που προτείνει υπερβαίνει τα όρια του φυσιολογικού ανθρώπου.
Ο Κίρκεγκορ, απ' την άλλη, ήταν ένας άνθρωπος καταθλιπτικός, βαθιά επηρεασμένος απ' τους αλλεπάλληλους θανάτους των συγγενικών του προσώπων αλλά και το ψυχιατρικά βεβαρημένο οικογενειακό του ιστορικό.
Ο Χριστιανισμός, ως μια παραλλαγή του σκοταδιστικού πλατωνισμού-πυθαγορισμού, ελκύει όλες τις ψυχολογικά στερημένες και διαταραγμένες προσωπικότητες.
Και τις οδηγεί στους σκοτεινούς λαβυρίνθους της αυτοενοχοποίησης και του μαζοχισμού.
"Θέλω να υποφέρω και να εξαγνίσω τον εαυτό μου με τον πόνο", λέει ο Ντμίτρι Καραμαζώφ του Ντοστογιέφσκι.
Αλλά εμείς δεν ζούσε ούτε στις καταθλιπτικές Σιβηρίες και Δανίες, ούτε στις απάνθρωπες συνθήκες της αιγυπτιακής ή παλαιστινιακής ερήμου.
Είμαστε Έλληνες, λατρεύουμε τη φύση και την Άνοιξη, και δεν θα κάνουμε το χατίρι των ψυχασθενών θρησκόληπτων να πετάξουμε τις ζωές μας στα σκουπίδια ζώντας με ... "μνήμες θανάτου"!

Τρίτη 23 Απριλίου 2013

Ιησούς κι Ιούδας...

Ο Ιησούς έχει όλα τα χαρακτηριστικά του ελληνικού πολιτισμού: ανεκτικότητα, διαλεκτικότητα, οικουμενικότητα, ευθυκρισία, βαθύτητα σκέψης και (όταν χρειάζεται) σαφήνεια έκφρασης.
Ο Ιούδας, αντίθετα, εκπροσωπεί τον Εβραίο ζηλωτή-εθνικιστή που αντιστέκεται στο Ρωμαίο κατακτητή.
Δεν μπορεί να ανεχθεί την απολίτικη και πνευματική στάση του Διδασκάλου.
Τον θεωρεί συμβιβασμένο με τον Καίσαρα.
Η αποκήρυξη του ένοπλου αγώνα τον καθιστά ύποπτο προδοσίας.
Ο ζηλωτής Ιούδας θέλει την ανεξαρτησία εδώ και τώρα!
Όχι όταν έλθει η ... Βασιλεία του Θεού.
Αναζητά έναν πολιτικό και στρατιωτικό ηγέτη, ενώ ο Ιησούς ήταν άνθρωπος που δεν ήθελε να γίνει ηγέτης.
Κι επιπλέον αμφισβητεί το κύρος του Ναού, δηλαδή τη βάση και το κέντρο της ιουδαϊκής αντίστασης.
Ο Ιησούς προτιμούσε το "όχι ακόμα" απ’ το "εδώ και τώρα".
Και δίδασκε πως "ο χαμένος στην παρούσα ζωή τα παίρνει όλα, αλλά μετά θάνατον"...

Σάββατο 20 Απριλίου 2013

Ιησού ή Βαραββά;

Τα ευαγγέλια δεν μας το λένε, αλλά στην εποχή του Ιησού η Ιουδαία βρισκόταν σε επαναστατικό αναβρασμό.
Δρούσαν ταυτόχρονα πολλές επαναστατικές οργανώσεις, κι όπως ήταν αναμενόμενο ανέπτυσσαν μεταξύ τους ανταγωνιστικές σχέσεις.
Σαν τα δικά μας τα "καλά" την περίοδο της γερμανικής κατοχής...
Φαίνεται πως ο Ιησούς ήταν ηγέτης μιας μετριοπαθούς αντιστασιακής οργάνωσης Γαλιλαίων, που συνέχιζε την επαναστατική παράδοση του Ιωάννη του Βαπτιστή, στοχοποιώντας κυρίως τη φιλορωμαϊκή ιουδαϊκή αριστοκρατία των Φαρισαίων-Σαδδουκαίων-Ηρωδιανών.
Ο Βαραββάς ήταν ένας χαρισματικός ηγέτης, με ρητορική ικανότητα, μεγάλη πειθώ κι επιβολή, αλλά ταυτόχρονα και σκληρός επαναστάτης.
Μεταξύ των θυμάτων του ήταν κι ένα πολύ φημισμένος την εποχή εκείνη Φαρισαίος, ο Γαύριος.
Ο Βαραββάς συνελήφθη απ’ τους Ρωμαίος όπως κι ο Ιησούς, με εσωτερική προδοσία.
Αλλά ήταν πολύ δημοφιλής κι αγαπητός στο λαό της Ιερουσαλήμ.
Ο Πιλάτος δεν ήταν αφελής να πιστεύει πως ο συγκεντρωμένος όχλος θα προτιμούσε να λεφτερωθεί ο "νερόβραστος" Ιησούς αντί του σκληροτράχηλου κι αδάμαστου Βαραββά.
Το λάθος του ήταν πως εκτίμησε λάθος την επιλογή των Φαρισαίων, που τη δεδομένη στιγμή έλεγχαν το πλήθος.
Ο Πιλάτος πίστεψε πως οι Φαρισαίοι θα προτιμούσαν να ζήσει ο Ιησούς που απλά τους έλεγε "έχιδνες" παρά ο Βαραββάς που τους ξεκοίλιαζε στη μέση του δρόμου.
Αυτό ήταν το λάθος του Πραίτορα: δεν υπολόγισε πως κάθε κατεστημένο φοβάται περισσότερο την ηθική-πολιτική κριτική παρά την ένοπλη πάλη.
Τους οπλισμένους αντάρτες μπορείς να τους τσακίσεις, ειδικά αν έχεις μαζί σου και τις ρωμαϊκές λεγεώνες.
Τη σκληρή και βάσιμη όμως κριτική πώς θα τη φιμώσεις;

Τετάρτη 17 Απριλίου 2013

Οι πραγματικές ρίζες του Χριστιανισμού...

Όπως έχουμε ξαναγράψει, ο Χριστιανισμός είναι μια συρραφή ιουδαϊκών, αιγυπτιακών, περσικών και ελληνικών μύθων και φιλοσοφιών.
Ειδικά η δογματική του διδασκαλία είναι ένα απλό "ανακάτεμα" της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας με την φαρισαϊκή πίστη περί ανάστασης των νεκρών σωμάτων.
Οι λεγόμενοι "Πατέρες της Εκκλησίας" δεν παρήγαγαν πρωτότυπη θεολογική σκέψη, αλλά περιορίστηκαν σε μια επιφανειακή αντικατάσταση της ορολογίας.
Όπου οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι έλεγαν "όντως ον", "επέκεινα", "Εν" κλπ, εκείνοι έβαλαν τη λέξη "Θεός".
Ο πόθος για την έλευση ενός "Λυτρωτού" δεν ήταν αποκλειστικό προνόμιο των Ιουδαίων ούτε και ευρεσιτεχνία των Χριστιανών.
Ήταν μια παγκόσμια και κοινή εμπειρία, αποτέλεσμα της αδιέξοδης ζωής...
Στον "Προμηθέα Δεσμώτη" του Αισχύλου το διαβάζουμε ξεκάθαρα: ο Προμηθέας θα τυραννιόταν μέχρι να έλθει κάποιος Θεός που θα τον λυτρώσει πάσχοντας εκείνος αντί του αμαρτήσαντος.
Οι Αιγύπτιοι περίμεναν τη "Θεομήτορα Ίσις" να γεννήσει τον Ώρο που θα συντρίψει την κεφαλή του Τυφώνα.
Οι Ινδοί στις Βέδες προσεύχονται στο Θεό να τους στείλει τον Κρίσνα για να τους λυτρώσει, κι οι Κινέζοι περίμεναν τον "Σωτήρα" που θα εξαλείψει τα εγκλήματα και θα συνδιαλλάξει τον ουρανό με τη γη υποφέροντας ο ίδιος!
Σχεδόν όλα τα μηνύματα των Ευαγγελίων τα βρίσκουμε και στις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες.
Π.χ., στις "Τρωάδες" του Ευριπίδη συναντάμε ξεκάθαρα δυο βασικές ευαγγελικές αρχές.
Το "μάχαιραν έδωσες μάχαιραν θα λάβεις" ο Ευριπίδης το λέει "την ερημιά σκορπίζοντας κι ο ίδιος αργότερα αφανίζεσαι".
Και το "οι Θεοί υψώνουν όσους δεν ήταν τίποτα, και όσους είχαν υπόληψη συνήθως αφανίζουν", σας θυμίζει κάτι?

Δευτέρα 15 Απριλίου 2013

Η δίκη του Ιησού...

Όπως έχουμε ξαναγράψει, η ιστορικότητα του προσώπου του Ιησού είναι αναμφισβήτητη.
Θεωρούμε όμως σίγουρο πως ο ιστορικός Ιησούς ελάχιστη σχέση έχει με τον Ιησού των Ευαγγελίων.
Τα ευαγγελικά κείμενα είναι γεμάτα ιστορικές ανακρίβειες και αντιφάσεις, και δεν αντέχουν σε αυστηρή κριτική.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί και ο τρόπος που περιγράφουν τη δίκη του Ιησού.
Η διαδικασία που ακολουθήθηκε, κατά την ευαγγελική διήγηση, έχει συνοπτικά ως εξής:
Σύλληψη, προανάκριση από Άννα και Καΐάφα, καταδίκη απ’ το Μεγάλο Συνέδριο, διαδικασία ενώπιον του πραίτορα Πιλάτου, παραπομπή στον Ηρώδη Αντίπα, ξανά στον Πιλάτο, οριστική καταδίκη, εκτέλεση θανατικής ποινής.
Κατά την ευαγγελική διήγηση η καταδίκη του Ιησού απ’ το ιουδαϊκό Μεγάλο Συνέδριο δεν αρκούσε, αλλά απαιτούνταν και η επικύρωση της απόφασής του απ’ τον εκπρόσωπο της ρωμαϊκής εξουσίας.
Αυτό όμως αντιφάσκει με την περιγραφή της θανάτωσης του διάκονου Στέφανου, όπως περιγράφεται στις Πράξεις, αλλά και του Ιακώβου του Αδελφοθέου.
Και στις δυο αυτές περιπτώσεις, οι καταδικασθέντες εκτελέστηκαν αμέσως μετά την σχετική απόφαση του Μεγάλου Συνεδρίου.
Γιατί άραγε δεν απαιτήθηκε και γι’ αυτούς "έγκριση" του Ρωμαίου Πραίτορα;
Η απάντηση είναι προφανής: ο Ιησούς δεν καταδικάσθηκε απ’ το Μεγάλο Συνέδριο αλλά απ’ τη ρωμαϊκή εξουσία ως επαναστάτης. Γι’ αυτό και του επιβλήθηκε η ποινή που οι Ρωμαίοι επέβαλαν στους επαναστάτες: σταυρικός θάνατος.
Σίγουρα, στη σύλληψη του Ιησού έπαιξαν ρόλο και οι Ιουδαίοι άρχοντες που συνεργάζονταν με τους κατακτητές...

Πέμπτη 11 Απριλίου 2013

"Δημιουργική αντιγραφή" τα χριστιανικά δόγματα!

Πολλοί συνηθίζουν να αποκαλούν τον 4ο αιώνα ως "χρυσό αιώνα" της χριστιανικής θεολογίας.
Επειδή την περίοδο αυτή διατυπώθηκαν τα σημαντικότερα δόγματα της νέας θρησκείας.
Η αλήθεια όμως είναι πως οι λεγόμενοι "Πατέρες" της Εκκλησίας δεν παρήγαγαν πρωτότυπο πνευματικό έργο, αλλά απλά προσάρμοσαν στα δικά τους πλαίσια απόψεις και θεωρίες της ελληνικής φιλοσοφίας.
Για παράδειγμα, ο Παρμενίδης, βασικός εκπρόσωπος της Ελεατικής Σχολής, που έζησε περίπου το 500 π.Χ., είχε αναπτύξει περαιτέρω τις δοξασίες του δασκάλου του Ξενοφάνη περί ενός Θεού που υπάρχει πραγματικά και είναι "αιώνιος και αμετάβλητος"!
Κατά τον Παρμενίδη "το Εν είναι το παν"!
Δηλαδή τα πάντα προήλθαν από μια ενιαία αρχή, το θείο ον, που περικλείει τα πάντα στον εαυτό του.
Το ον αυτό, κατά τον Παρμενίδη, είναι άναρχο, αιώνιο, δεν αλλάζει, δεν καταστρέφεται, είναι αναλλοίωτο και άφθαρτο.
Και σ' αυτό το σταθερό και αμετάβλητο ον αντιπαραβάλλει τον αισθητό κόσμο που είναι απατηλός και βρίσκεται σε διαρκή μεταβολή...

Σάββατο 6 Απριλίου 2013

Προχειρολόγοι οι συγγραφείς των Ευαγγελίων!

Το ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής χαρακτηρίζεται από μια εσωτερική αντίφαση.
Ενώ ξεκινάει με το "όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν", καταλήγει στο "και ο υιός του ανθρώπου επαισχυνθήσεται αυτόν", δηλαδή θα αποκηρύξει-καταδικάσει όποιον δεν τον ακολουθήσει!
Σε άλλα σημεία του Ευαγγελίου οι σχετικές εκφράσεις είναι πιο έντονες: οι άπιστοι θα καούν, θα τιμωρηθούν χειρότερα κι απ' τους Σοδομίτες, τους περιμένει η γέενα κλπ
Μου προκαλεί εντύπωση πώς οι συγγραφείς των Ευαγγελίων δεν μπόρεσαν να αντιληφθούν το αυτονόητο: ελευθερία επιλογής με ταυτόχρονες απειλές δεν συμβιβάζονται...
Δεν μπορείς να λες του άλλο "έλα μαζί μου ελεύθερα, αλλά αν δεν έρθεις θα σου σκοτώσω τη μάνα, θα βιάσω την κόρη, εσένα θα σε σουβλίσω και θα κάψω και το σπίτι σου"...
Και κλείνουμε με μια ακόμα παρατήρηση.
Το κυριακάτικο ευαγγέλιο περιέχει και μια προφανή αυτοδιάψευση: ο συγγραφέας του εμφανίζει τον Ιησού να λέει πως οι άνθρωποι που τότε ζούσαν και τον έβλεπαν θα προλάβουν να δουν τη Βασιλεία του Θεού, δηλαδή την ένδοξη δευτέρα παρουσία του.
Βέβαια, πέρασαν χιλιάδες χρόνια και κάτι τέτοιο δεν συνέβη.
Οι θεολόγοι, προσπαθώντας να ξεπεράσουν τα δύσκολα, θεωρούν πως ο Ιησούς λέγοντας "Βασιλεία του Θεού" δεν εννοεί τη Δευτέρα Παρουσία αλλά την ίδρυση της χριστιανικής Εκκλησίας.
Τους συμβουλεύω να διαβάσουν την παραβολή των "Δέκα Παρθένων".
Εκεί φαίνεται ξεκάθαρα πως η Βασιλεία του Θεού δεν αφορά την ίδρυση της Εκκλησίας.
Εκτός κι αν αυτό που περίμεναν οι Δέκα Παρθένες και ήρθε ξαφνικά και απροειδοποίητα μέσα στη νύχτα και τις έπιασε απροετοίμαστες ήταν η ... ίδρυση της Εκκλησίας!

Τετάρτη 3 Απριλίου 2013

Απ' το ημερολόγιο ενός προσκυνητή Β' (... αδιαλείπτως ξεψειρίζεσθε!)

Όπως μου 'λεγε ένας γέροντας, η ηθική παρακμή του Όρους ξεκίνησε γύρω στα 1890, όταν οι Ρώσοι άρχισαν να χτίζουν μεγαλόπρεπα μέγαρα χάρη στις πλούσιες προσφορές των ευσεβών συμπατριωτών τους.
Ευτυχώς, εμείς ζούμε σχεδόν πρωτόγονα.
Το πιο σύγχρονο αντικείμενο που διαθέτουμε είναι ένα κάδρο με τον Βασιλιά Γεώργιο τον Α'.
Αν εξαιρέσεις το λαπτοπάκι και μια αλλαξιά εσώρουχα δεν πήρα τίποτ' άλλο μαζί μου.
Σ' έναν τόπο που δεν χρειάζεσαι τίποτα, δεν πρέπει να κουβαλάς και τίποτα...
Κοιμόμαστε ελάχιστες ώρες. 
Όσες ακριβώς χρειάζεται για να μην βλαφτεί το μυαλό μας.
Χωρίς υπερβολή, στη Σκήτη είμαι το κελεπούρι που σπάει τη μονότονη ζωή των νηστειών και των προσευχών.
Εδώ, ως και τα μουλάρια παίρνουν μια όψη σοβαρή, δηλωτική ότι ανήκουν σε μια ιερή αδελφότητα.
Ευτυχώς υπάρχω κι εγώ που όλο και κάτι σκαρφίζομαι που κάνει τα σταφιδιασμένα και σπηλαιώδη μάγουλά τους να χαμογελάσουν.
Καμιά φορά το παρακάνω κι εγώ...
Μάλλον δεν θα 'πρεπε να τους πω για κείνον το γνωστό μου γερο-ναυτικό που κουβαλούσε πάντα μαζί του μια μαϊμού που αυνανιζόταν μανιωδώς σαν έβλεπε ρασοφόρο...
Την περασμένη νύχτα δέχτηκα σφοδρή επίθεση του πειρασμού.
Κάτι μικρές ψείρες, η προαιώνια συντροφιά κάθε γνήσιου ανατολίτη, οχυρώθηκαν στα πιο απόκρυφα σημεία των εσωρούχων μου.
Ακολούθησε μια σύντομη, αιματηρή και (ευτυχώς) νικηφόρα αναμέτρηση.
Το πρωί οι αδελφοί με βρήκαν εκνευρισμένο να προσπαθώ να βράσω τα ρούχα μου ψιθυρίζοντας μπινελίκια.
Νόμισαν πως προσεύχομαι αδιάλειπτα, γεγονός που αύξησε το σεβασμό τους στο πρόσωπό μου...