Σάββατο 31 Αυγούστου 2013

Στα βήματα του Ιησού (Α') - Καλοκαίρι 2005

Η Ναζαρέτ είναι σήμερα ένα μικρό χωριό του Ισραήλ.
Στην εποχή του Ιησού ανήκε στη Γαλιλαία, στα σύνορα με τη Σαμάρεια.
Λέγαμε τις προάλλες για τη "Γαλιλαία των Εθνών", το μεγάλο εμπορικό σταυροδρόμι και χωνευτήρι πολιτισμών και θρησκειών...
Οι Ευαγγελιστές απέκρυψαν όσο μπορούσαν το έντονα ειδωλολατρικό και ελληνικό περιβάλλον που μεγάλωσε ο Διδάσκαλός τους, προφανώς για να μην σοκάρουν το ιουδαϊκό τους ακροατήριο.
Μια ώρα με τα πόδια από τη Ναζαρέτ ήταν η ξακουστή πόλη Σέπφωρις (η ρωμαϊκή Διοκαισάρεια), το "κόσμημα της Γαλιλαίας", που ο Ηρώδης Αντύπας έκανε πρωτεύουσα της Επαρχίας του.
Είναι "η πόλη ψηλά στο λόφο" των Ευαγγελίων, με το τεράστιο ρωμαΙκό θέατρο, σκαμμένο στην πλαγιά του λόφου.
Σίγουρα ο μαραγκός Ιωσήφ θα εργάστηκε στα μεγάλα εργοτάξια της πόλης.
Έχοντας στο πλευρό του το γιο της Μαριάμ, ως μαθητευόμενο...
Δεν αποκλείεται ο έφηβος Ιησούς να παρακολούθησε κάποιες απ' τις υπέροχες θεατρικές παραστάσεις ... και να δάκρυσε βλέποντας την Αντιγόνη να υποτάσσεται στα προστάγματα των θείων νόμων, ή τον Οιδίπποδα να καταριέται την πατρίδα που τον έδιωξε.
Η λέξη "υποκριτής" δεν έχει αντίστοιχο στα εβραϊκά ή αραμαϊκά.
Κι όμως, αυτή τη λέξη επέλεξε ο Ιησούς για να μαστιγώσει τους Φαρισαίους!
Τους χτυπούσε εκεί που πονούσαν: οι ιερείς και υπηρέτες του Ναού απεχθάνονταν το θέατρο, αυτή την εισαγόμενη ελληνική τέχνη.
Η Γαλιλαία ήταν στην εποχή του Ιησού "η Αθήνα της Μέσης Ανατολής"!
Όπου θρησκείες και φιλοσοφίες συμπλέκονταν ειρηνικά, βαθιά ριζωμένες στην καθημερινότητα των ανθρώπων.
Κάποιοι αμύητοι διακρίνουν στενή συγγένεια του Χριστιανισμού με τη Στωική ηθικολογία.
Είναι αυτοί που συγχέουν τη θρησκεία με την Εκκλησία.
Ο Χριστιανισμός όμως έχει γονιδιακή συγγένεια με μια άλλη Σχολή Ιεροκηρύκων, χωρίς σύνορα, ήπιων, απολίτικων και αναρχικών, απελευθερωμένων από δόγματα και φορμαλισμούς, που αδιαφορούσαν για πλούτη και εξουσίες, και πρότειναν την αλληλοβοήθεια, την οικουμενική αγάπη και την απλή ζωή.
Κι είχαν για προστάτη τους έναν γιό του Δία, τον Ηρακλή!
Τους έλεγαν "Κυνικούς"...

Τετάρτη 28 Αυγούστου 2013

Τι σχέση μπορεί να 'χουν οι κόκκινες γελάδες με τις τρικλοποδιές των καλογέρων; (Ιεροσόλυμα - Καλοκαίρι 2005)

Φτάσαμε και στα Ιεροσόλυμα.
Με τα πληθωριστικά προσκηνύματα!
Το 1852 αναγνωρίζονταν επισήμως 9 χριστιανικά και 2 ιουδαιο-μουσουλμανικά προσκηνύματα.
Έναν αιώνα αργότερα ανέρχονταν στα 70.
Και σήμερα πλησιάζουν τα 300... ζωή να 'χουν.
Φιλοδοξώ ν' ανταμώσω τον Φαρισαίο, τον Τελώνη, τον Εκατόνταρχο, ίσως και τον καλό ληστή...
Δεν μου αρέσει που το Ισραήλ έχασε τη θεία αποστολή του.
Που ξέχασε τη σοσιαλιστική του κλίση και υιοθέτησε την αλαζονεία της ισχύος.
Συνήθως, ο επί γης αδύναμος συμμαχεί με τον ισχυρό των ουρανών.
Αλλά συνδυασμός θείας εύνοιας και επίγειας υπερδύναμης πάει πολύ...
Είμαι αποφασισμένος να βρω και να μιλήσω με φανατικούς ραββίνους.
Αν και, όπως λένε, όταν συνομιλεί ένας εβραίος κι ένας χριστιανός θεολόγος... έχουμε τουλάχιστον τρεις γνώμες!
Ήδη αλληλογραφώ ηλεκτρονικά μ' έναν τέτοιον ραββίνο.
Μου λέει πως έχουν αρχίσει αναλύσεις αίματος των εβραϊκών οικογενειών για να βρουν ποιοι κατάγονται απ' τις ιερατικές φυλές Λευί και Ααρών!
Πως ετοιμάζονται να γκρεμίσουν το τζαμί του Αλ Ακσά και στη θέση του να χτίσουν τον τέταρτο ναό του Σολομώντα.
Πως ψάχνουν σ' όλο τον κόσμο να βρουν μια κατακόκκινη γελάδα για να τη θυσιάσουν και με τις στάχτες της να αποκαθάρουν τον τόπο του Ναού που μέχρι σήμερα μολύνουν οι μουσουλμάνοι!
Ανακάλυψαν, λέει, ένα μικρό κοκκινόχρωμο κοπάδι κάπου στο Μεξικό.
Αλλά μόλις τα μοσχαράκια μεγάλωσαν, έγιναν ανοιχτά γκρι.
Απογοήτευση...
Τελικά, αυτοί οι ορθόδοξοι Εβραίοι, με τα παράξενα κοτσιδάκια και τα μαύρα κουστούμια, είναι παράξενα τραίνα.
Αποτελούν τους ατρόμητους πνευματικούς ακροβάτες που, τελικά, ακυρώνουν την ύπαρξή τους προκειμένου να παραμείνουν "καθαροί".
Έτσι που τους βλέπω αεικίνητους, μου θυμίζουν τους καθολικούς βενεδικτίνους μοναχούς, που για να μην πέσουν στην ακηδία και για να ξορκίσουν κάθε χαλαρότητα λειτουργούν σαν καλοκουρδισμένα ρολόγια.
Εμείς οι ανατολίτες έχουμε άλλη φιλοσοφία.
Είτε ινδουιστής γκουρού είσαι, είτε καλογέρι Βουδιστής, είτε Σούφι μουσουλμάνος, είτε χριστιανός αναχωρητής, σε χαρακτηρίζει μια σεβάσμια και κάπως αφηρημένη νωχέλεια.
Γουστάρεις να κρυφογελάς και να είσαι χασομέρης...
Μια απ' τις καλύτερες φάσεις της ζωής μου ήταν σ' ένα ορθόδοξο χριστιανικό μοναστήρι, όπου την ώρα της Θείας Λειτουργίας στο Ιερό Βήμα οι 20χρονοι ιεροδιάκονοι έπαιζαν αλληλο-τρικλοποδιαζόμενοι, χωρίς ν' αντιληφθεί τίποτε το χριστεπώνυμο σοβαροφανές εκκλησίασμα...

Τετάρτη 21 Αυγούστου 2013

Στη χώρα του Σέλευκου - "Ο μιναρές του Ιησού"!

Στην παλιά χριστιανική συνοικία της Δαμασκού οι μιναρέδες φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια δίπλα στα καμπαναριά.
Χωρίς το αντίστοιχο τζαμί!
Ίσα ίσα για να προκαλέσουν...
Επισκεπτόμαστε τον "Οίκο του Ανανία".
Εδώ, κατά την παράδοση, βαπτίσθηκε χριστιανός ο απόστολος Παύλος.
Στο μεγάλο τζαμί της πόλης, στην αίθουσα προσευχής, βρίσκεται ο τάφος του Ιωάννη του Βαπτιστή.
Οι μουσουλμάνοι τον θεωρούν "μεγάλο Προφήτη του Ισλάμ"!
Το τζαμί κατασκευάστηκε στη θέση εκκλησίας αφιερωμένης στον Βαπτιστή. Η οποία είχε χτιστεί πάνω σ' έναν ναό του Δία...
Ο νότιος μιναρές του τζαμιού αποκαλείται "του Ιησού"!
Όταν θα γίνει η συντέλεια του κόσμου, σε αυτό ακριβώς το σημείο θα κατέβει ο Ιησούς για να κρίνει τον κόσμο...
Εδώ ακούμε για πρώτη φορά τον θρύλο των "Επτά Κοιμωμένων".
Επτά χριστιανοί της Εφέσου, στην προσπάθειά τους να σωθούν απ' τον διωγμό του ρωμαίου αυτοκράτορα Δέκιου, κρύφτηκαν σε μια σπηλιά και ξύπνησαν τρεις αιώνες αργότερα με θαυματουργό τρόπο.
Αυτοί, "οι σύντροφοι του Σπηλαίου", έχουν μαγική δύναμη για τους πιστούς του Ισλάμ. Αναφέρονται, μάλιστα, και στη σούρα "Το Σπήλαιο του Κορανίου", που διαβάζεται κατά την προσευχή της Παρασκευής.
Μην το πολυκουράζουμε: Εβραίοι, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι πιστεύουμε στον ίδιο Θεό, στο Θεό του Αβραάμ!
Ειδικά οι μονοφυσίτες Συροχριστιανοί, που συνεχίζουν να ψέλνουν στα αραμαϊκά, ελάχιστες διαφορές έχουν με τους απογόνους του Προφήτη.
Θεωρούν το Ισλάμ μια χριστιανική αίρεση που, απλά, στάθηκε πιο τυχερή απ' τους ίδιους. 
Γι' αυτό και υποδέχτηκαν τους ιππείς του Μωάμεθ ως ελευθερωτές απ' τον ζυγό του Βυζαντίου και την "αίρεση της Κωνσταντινούπολης"...

Τρίτη 20 Αυγούστου 2013

Παναγιές τ' Αιγαίου (Γ')

Η Παναγιά η Γοργόνα της Λέσβου έγινε γνωστή κυρίως απ' το ομώνυμο μυθιστόρημα του Στρατή Μυριβήλη.
Το εκκλησάκι στο μικρό λιμανάκι της Σκάλας Συκαμινιάς χτίστηκε το 1916 από πρόσφυγες των Μοσχονησίων.
Στην περιοχή είχαν στρατοπεδεύσει μια περίοδο κι οι πεζοναύτες του θωρηκτού "Αβέρωφ", και το χρησιμοποιούσαν για τις λατρευτικές τους ανάγκες.
Λένε πως είναι γούρι να κάνεις εδώ το γάμο σου! Τι να σας πω, δεν το αποκλύω...
Στα Χανιά της Κρήτης αξίζει να πάτε στην Παναγιά τη Χρυσοσκαλίτισσα.
Λένε πως ονομάστηκε έτσι επειδή ένα απ' τα 98 σκαλάκια της ήταν ολόχρυσο, αλλά αναγκάστηκαν να το πουλήσουν μαζί με όλα τα κτήματα της Μονής για να πληρώσουν τους φόρους που έβαζε ο Σουλτάνος!
Κι ύστερα μου λέτε για την τρόικα...
Στη φώτο βλέπετε την Παναγιά της Φολέγανδρου.
Κάθε φορά που πλησίαζαν πειρατές στο νησί σήκωνε τρικυμία και τους ξέκανε...

Σάββατο 17 Αυγούστου 2013

Παναγιές τ' Αιγαίου (Β') - Σέρφερ, στρατηλάτισσες και το κοκκινιστό στα καζάνια...

Η Παναγιά η Χοζοβιώτισσα της Αμοργού είναι από τα μαστ του καλοκαιριού.
Γατζωμένη σ' ένα βράχο, 300 μέτρα πάνω απ' τη θάλασσα, ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα από μοναχούς που προέρχονταν απ' το Χοζιβά της Παλαιστίνης.
Στο κτίσμα υπάρχει μόνο εξωτερικός τοίχος, με το βράχο να παίζει το ρόλο του εσωτερικού...
Στην Ίο έχουμε την Παναγιά τη Γκρεμιώτισσα, χτισμένη απ' τον 18ο αιώνα πάνω σε απρόσιτο βράχο.
Σύμφωνα με την παράδοση η εικόνα της Κοιμήσεως έφτασε στη Νιό απ' την Κρήτη κάνοντας σερφ σε μια σχεδία με την καντήλα αναμμένη...
Δεν επιτρέπεται να πας στην Κύθνο και να μην προσκηνύσεις την Παναγία την Κανάλα. 
Ονομάστηκε έτσι γιατί η εικόνα πιάστηκε με δίχτυα στο θαλάσσιο κανάλι μεταξύ της Τζιάς και της Κύθνου.
Σε μικρή απόσταση βρίκσεται κι η Παναγιά η Στρατολάτισσα, της καθοδηγήτριας δηλαδή του στρατού, όνομα της Παναγίας πολύ διαδεδομένο επί Βυζαντίου.
Κι η αποψινή βόλτα μας καταλήγει στην Κάρπαθο. Και στην Παναγιά των Μενετών, στην άκρη του γκρεμού με πανοραμική θέα.
Εδώ κάθε 15αύγουστο γίνεται μεγάλο γλέντι.
Με λύρα, λαούτο, μαντινάδες, τραγούδια της τάβλας και το παραδοσιακό πιάτο με κοκκινιστό κρέας και πιλάφι, μαγειρεμένο σε μεγάλα καζάνια...

Δευτέρα 12 Αυγούστου 2013

Παναγιές τ' Αιγαίου (Α') - Ιερές "ατιμίες"!

Στο λόφο που σήμερα είναι ο ναός της Παναγιάς της Τήνου ήταν χτισμένο στην αρχαιότητα ένα θέατρο αφιερωμένο στο θεό Διόνυσο.
Και στους βυζαντινούς χρόνους υπήρχε ναός του Τιμίου Προδρόμου που κατέστεψαν σε μια επιδρομή τους Σαρακηνοί πειρατές.
Όλοι το ξέραν στο νησί πως στο σημείο εκείνο υπήρχε θαμμένος ναός. Και δεν θέλει και πολύ φαντασία για να υποθέσεις πως όλο και κάποιες εικόνες θα είχαν θαφτεί στα ερείπιά του.
Γι' αυτό ήταν της μόδας να βλέπουν οι Τηνιακοί οράματα, πως στο μέρος εκείνο ήταν "κρυμμένη" κάποια εικόνα.
Ένα τέτοιο "όραμα" είδε και η μοναχή Πελαγία, κι οι δημογέροντες του νησιού αποφάσισαν να κάνουν κάποιες επιφανειακές ανασκεφές όπου βρέθηκαν τα θεμέλια του παλιού βυζαντινού ναού καθώς κι η εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Η εύρεση συνέπεσε και με την ελληνική επανάσταση (1823), ο Ευαγγελισμός συνδέθηκε με το χαρμόσυνο μήνυμα της λευτεριάς, ήρθε κι έδεσε το γλυκό.
Η εκκλησιά που χτίστηκε έγινε εθνικό και θρησκευτικό σύμβολο, κι ας γιορτάζεται την ημέρα της Κοίμησης  αντί του Ευαγγελισμού!
Είναι κι αυτό μια απ' τις μικρές κι επιτρεπτές "ατιμίες"...
Βέβαια, εδώ και πολλά χρόνια η εικόνα δεν φαίνεται! Έχει καλυφθεί με διάφορα χρυσαφικά και τάματα. Έτσι, χωρίς να το συνειδητοποιούμε, ουσιαστικά προσκυνάμε ρολόγια και βραχιόλια.
Αν βάλεις και τα εκατοντάδες καντίλια και τάματα που κρέμονται από παντού, δημιουργείται ένα εντελώς γελοίο κι αντιπνευματικό θέαμα, που απορώ πώς ακόμα δεν έχει προκαλέσει την αντίδραση κάποιου συνετού ανθρώπου της Εκκλησίας.
Και περνάμε στην όμορφη Πάρο, και στην Εκατονταπυλιανή της.
Βρίσκεται λίγα μέτρα απ' την παραλία, εκεί που οι βορειοευρωπαίες αποκαλύπτουν τα υπέροχα στητά στήθια τους, με τις ρόγες έτοιμες να θηλάσουν μοσχάρι...
Ο πρώτος ναός χτίστηκε σε τούτο το σημείο επί Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Αλλά η μεγαλοπρεπής εκκλησιά που θαυμάζουμε σήμερα είναι του 6ου αιώνα, επί Ιουστινιανού!
Αυτή είναι πράγματι αφιερωμένη στην Κοίμηση.
Και τα παλιότερα χρόνια η Πάρος ήταν το επίκεντρο του δεκαπενταυγουστιάτικου πανηγυριού.
Γι' αυτό κι οι Παριανοί λεν με παράπονο πως "οι Τηνιακοί μας έκλεψαν την Παναγιά"...

Πέμπτη 8 Αυγούστου 2013

Απ’ το ημερολόγιο ενός προσκυνητή (ΙΕ’) - Τελευταία μέρα στη σκιά του Άθωνα...

Απόψε βρίσκομαι σε μετεωρισμό.
Η σκέψη μου ταξιδεύει στον κόσμο.
Αν υπάρχει και πού πόλεμος.
Στη δυστυχιά των ανθρώπων, στ’ αγαπημένα μου πρόσωπα.
"Να υπομένεις τον εαυτό σου", με συμβουλεύει κάποιος γέροντας.
"Να κάνεις υπομονή αποδεχόμενος την ανεπάρκειά σου"...
Μου ’ρχετε η σκέψη της υπέρβασης των συμβατικοτήτων.
Βρίσκω ασήμαντες τις ανάγκες μου κι ευτελείς τις επιθυμίες μου.
Νομίζω πως μόνο ένας εραστής της ησυχίας μπορεί να μιλήσει στο Θεό.
Να χτυπάει την πόρτα του κι εκείνος να ρωτά "ποιος είναι;".
Κι όσο λες "εγώ είμαι", η πόρτα να μην ανοίγει.
Κι όταν πεις "Εσύ είσαι!", η πύλη ν’ ανοίγει διάπλατα.

Τετάρτη 7 Αυγούστου 2013

Απ' το ημερολόγιο ενός προσκυνητή (ΙΔ') - Κάνοντας διαλογισμό στα ριζά της Σιμωνόπετρας...

Ανασκοπώ τη ζωή μου.
Διαπιστώνω πως οι δύσκολες εποχές ήταν αυτές που μου ’δωσαν ώθηση για περαιτέρω εξέλιξη.
Όλα τα πράγματα στη ζωή μου έγιναν (ή δεν έγιναν) με μια συγκεκριμένη σειρά.
Που πάντα ταίριαζε και ήταν η καταλληλότερη για την πορεία μου...
Λες και με οδηγούσε ένας αυτόματος πιλότος.
Εν τω μεταξύ, όλες οι παιδικές μου προσευχές είχαν μείνει αναπάντητες.
Θυμάμαι πως πάνε πολλά χρόνια που απελπίστηκα κι εγκατέλειψα κάθε προσπάθεια να μιλήσω με το Θεό.
Το να επιθυμείς κάτι, το θεωρώ ανεκτό.
Το να ’χεις ανάγκη όμως, όχι!
Η ανάγκη σε φυλακίζει μ’ άλυτα δεσμά...

Πέμπτη 1 Αυγούστου 2013

Απ' το ημερολόγιο ενός προσκυνητή (ΙΓ') - Σκέψεις στ' αγιονορείτικο μονοπάτι...

Κάποιοι λένε πως για να βιώσεις καινούργιες εμπειρίες θα πρέπει να ζήσεις το αντίθετο απ’ αυτό που προσωπικά σ’ αρέσει.
Δεν ξέρω τι με φέρνει κάθε χρόνο στ’ Αγιονόρος...
Ίσως να φτάνει αυτό που πριν χρόνια μου ’πε ένα νέο καλογέρι:
"Το χαμόγελό σου μου δίνει τη δύναμη που χρειάζομαι για να μπορέσω να συνεχίσω"...
Είχαμε πιάσει κουβέντα θυμάμαι.
Διαπίστωσα πως ένα μέρος του εαυτού του περίμενε μια λύση "απ’ έξω".
Νοσταλγούσε απεγνωσμένα τ’ αγαπημένα του πρόσωπα.
Βίωνε μια ζωή σε ανάκληση...
Ξυπνάω με δυσκολία στις 4 τα ξημερώματα.
Είναι η ώρα που η "σχετική γνώση" αντικαθιστά την "ακριβή γνώση".
Παίρνω το μονοπάτι σκεφτικός.
Προσπαθώ ν’ ανακαλύψω το μέτρο, αν αυτό υπάρχει.
Παλεύω με τον τρόπο που μέχρι τώρα έβλεπα τα πράγματα, δηλαδή διανοητικά και γνωσιολογικά.
Πρέπει, έστω και για λίγο, ν’ απενεργοποιήσω αυτές τις ιδιότητες.
Ν’ ανακαλύψω άλλες, συμπληρωματικές και ταυτόχρονα βασικές για την ανθρώπινη ύπαρξη...