Χριστιανοί και Μπεκτασίδες (του θεολόγου Σταύρου Βαλλίδη) Δ’ - Μόνο στην ελληνική Θράκη ζουν πλέον ελεύθεροι οι δερβισάδες!

Ένα πλήθος μυστικιστικών ταγμάτων θα εμφανιστούν στη Μικρασία την ύστερη Βυζαντινή περίοδο, ενώ η ανοχή των Σελτζούκων Αρχόντων στην αρχή και η υποστήριξη των Οθωμανών Σουλτάνων στην συνέχεια θα ενισχύσει την ανάπτυξή τους. 
Το τάγμα των Μπεκτασήδων σαν πιο δημοφιλές θα εμφανίσει μια εκλαϊκευμένη μορφή του ισλαμικού μυστικισμού που προήλθε από το μυστικιστικό τάγμα των Σατών (Περσών) Μουσουλμάνων και ανήκε στην αίρεση των Σιϊτών-Αλεβήδων.

Είχε έντονα σιϊτικά χαρακτηριστικά αλλά και στοιχεία νεοπλατωνισμού, Ιουδαϊσμού και ορθόδοξου Χριστιανισμού. Κυριαρχούσε στις ημινομαδικές φυλές της Μικρασίας, μεταξύ των Τουρκομάνων Γιουρούκων. Δυνατότητα ένταξης σ' αυτόν είχαν και οι ετερόδοξοι. Ο Μπεκτασισμός, ως μουσουλμανική αιρετική διδασκαλία ήταν απόλυτα ανοικτός στους Χριστιανούς και δανειζόταν στοιχεία από την πίστη και λατρεία του Χριστιανισμού.

Το τάγμα των Μπεκτασήδων θα χρησιμοποιηθεί από τους πρώτους ανεξίθρησκους, ως ένα βαθμό Σουλτάνους, για την δημιουργία ενός θρησκευτικού και ιδεολογικού ερεθίσματος του σώματος των γενιτσάρων και γενικότερα τα πρώτα χρόνια θα συμβάλει στον ήρεμο εξισλαμισμό του ευάλωτου αιρετικού χριστιανικού πληθυσμού.

Οι διώξεις των Μπεκτασήδων θ’ αρχίσουν όταν ο σουνιτισμός θα προσεταιριστεί την εξουσία των Σουλτάνων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ενώ οι Μπεκτασήδες-Αλεβήδες θα περάσουν στην απέναντι όχθη, συγκεντρώνοντας μαζί τους όλους τους κατατρεγμένους και αντιπάλους υπηκόους της αυτοκρατορίας. 
Τα θρησκευτικοκοινωνικά κινήματα εξαπλώθηκαν το ένα μετά το άλλο, ενώ οι θρησκευτικές αιρέσεις θα πάρουν μια νέα μυστικιστική μορφή. Η ανάπτυξη των μυστικών ταγμάτων θα εμφανιστεί πρώτα στην Μικρασία και μέσω της Θράκης σε όλη την νοτιοανατολική Ευρώπη. Παρακλάδι του τάγματος αποτέλεσαν οι Κιζιλμπάσιδες, με πολλές και ενδιαφέρουσες λατρευτικές συνήθειες και τελετές, που παραπέμπουν σε προχριστιανικές εποχές.

Η ανάπτυξή του Μπεκτασισμού στη Μικρά Ασία και μέσω της Θράκης σε όλη την νοτιοανατολική Ευρώπη, οφείλεται κυρίως στον Σαρή Σαλτίκ με την ιδιαίτερη ιεραποστολική του δράση. Κατάφερε να οργανώσει τον Μπεκτασισμό και να τον διαμορφώσει σε νέες δομές, με την ίδρυση μοναστηριών (τεκέδων) σε περιοχές που καταλαμβάνονταν από τους Οθωμανούς, και θα χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια για να εξισλαμίσουν ευκολότερα τους κατοίκους των νέων περιοχών, αλλά και θα χρησιμεύσουν σαν «βάση» εδραίωσης της κυριαρχίας των. 
Ο τεκές της Ρούσσας, στην Θράκη είναι το τελευταίο ενεργό μοναστήρι των Κιζιλμπάσιδων Μπεκτασήδων.

Τέλος, επειδή πιστεύω ότι η πολιτιστική κληρονομιά και οι λαϊκές λατρευτικές συνήθειες ενός λαού ή μιας φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας δείχνουν τις ρίζες προέλευσής της, αποπειράθηκα με την μέθοδο του συγκρητισμού να καταγράψω μερικές από τις χαρακτηριστικότερες λαϊκές λατρευτικές δοξασίες του Μπεκτασισμού και των Κιζιλμπάσιδων από την μια πλευρά και των Χριστιανών ορθοδόξων Μικρασιατών και Θρακών από την άλλη. 
Οι συνήθειες αυτές με μεγάλη δυσκολία θα μπορούσαν να απορριφθούν από τον απλό λαό, ενώ ισχυρότατες θρησκείες όπως ο Χριστιανισμός και ο Ισλαμισμός, αναγκάστηκαν να υποκλιθούν σε αρχαιοελληνικές, ζωροαστρικές ή παγανιστικές συνήθειες και έθιμα.

Επειδή στην Θράκη κατοικούν μέχρι σήμερα Μπεκτασήδες–Κιζιλμπάσιδες που ασκούν ελεύθερα τις λαϊκές τους παραδόσεις και συνήθειες, κρίθηκε σκόπιμο να συμπεριληφθεί και αυτή η περιοχή στην αναζήτηση κοινών λαϊκών λατρευτικών δοξασιών, άσχετα αν δεν διαδραματίζονται στην περιοχή της Μικρασίας.